Rekuperacja w domu jednorodzinnym to coraz popularniejsze rozwiązanie, które zapewnia stały dopływ świeżego powietrza, jednocześnie minimalizując straty ciepła. Dzięki niej można cieszyć się lepszą jakością powietrza, niższymi rachunkami za ogrzewanie i większym komfortem mieszkalnym.
Jeśli dopiero rozważasz montaż rekuperacji lub chcesz lepiej zrozumieć jej działanie, ten artykuł jest dla Ciebie. Przygotowaliśmy zestaw najczęściej zadawanych pytań i udzieliliśmy na nie jasnych, konkretnych odpowiedzi. To pierwszy wpis z serii „Pytania i odpowiedzi”, w której będziemy rozwiewać wątpliwości związane z wentylacją mechaniczną z odzyskiem ciepła.
Czy rekuperacja może współpracować z wentylacją grawitacyjną?
Nie, rekuperacja i wentylacja grawitacyjna to dwa różne systemy, które nie mogą efektywnie współpracować. Przy rekuperacji konieczne jest uszczelnienie domu i wyłączenie wentylacji grawitacyjnej, ponieważ kominy wentylacji grawitacyjnej zaburzają działanie rekuperatora, powodując niekontrolowane straty ciepła i przepływu powietrza.
Jeśli masz już postawione kominy i kanały wentylacyjne, możesz je ewentualnie zaadaptować do innych celów, np. do odprowadzania spalin (z kominka czy pieca) lub wykorzystać je częściowo w instalacji rekuperacji, ale w praktyce często rezygnuje się z ich użycia w systemie wentylacji mechanicznej.
Jak działa rekuperator? Na czym polega praca rekuperatora?
Rekuperator można obrazowo nazwać płucami naszego domu. To urządzenie ma za zadanie dostarczać w sposób ciągły świeże i czyste powietrze z zewnątrz. Innymi słowy: rekuperator zasysa świeże powietrze z zewnątrz budynku za pomocą kanałów wentylacyjnych. Powietrze zawiera zwykle różne zanieczyszczenia, które „wyłapuje” filtr powietrza nawiewanego znajdujący się w rekuperatorze i który usuwa pyłki, kurz i inne drobiny, a także niebezpieczne dla zdrowia pyły zawieszone. Więcej na temat filtracji powietrza w rekuperacji przeczytasz w naszym artykule: Jak dobrać filtry do rekuperatora? Poradnik dotyczący klas i rodzajów filtrów.
Po drugie, rekuperator ma za zadanie usuwać to zużyte powietrze z wnętrza budynku, bogate w dwutlenek węgla, wilgoć i inne zanieczyszczenia. Ten proces zapewnia stałą wymianę powietrza w pomieszczeniach.
Po trzecie: najważniejsza część procesu wymiany powietrza zachodzi w wymienniku ciepła — to serce rekuperatora. Zużyte, ciepłe powietrze wywiewane z budynku, przepływa przez wymiennik ciepła i przekazuje swoją energię cieplną do świeżego, chłodniejszego powietrza napływającego z zewnątrz. Dzięki temu świeże powietrze jest wstępnie ogrzane, zanim trafi do pomieszczeń, a energia cieplna, która normalnie zostałaby utracona, zostaje odzyskana. Wentylacja grawitacyjna nie daje nam takiej korzyści, ponieważ ciepło ucieka bezpowrotnie przez kominy i kratki wentylacyjne.
Dzięki całemu procesowi ogrzane świeże powietrze jest rozprowadzane po pomieszczeniach za pomocą systemu kanałów wentylacyjnych. W efekcie mieszkańcy zyskują komfortowe warunki, oddychając czystym i wstępnie ogrzanym powietrzem bez uczucia przeciągów i chłodu.
Po co mi projekt instalacji rekuperacji?
Jeśli zastanawiasz się, po co Ci projekt rekuperacji, to tak, jakbyś pytała/pytał: Po co mi projekt domu? Projekt instalacji to podstawa wykonania dobrej instalacji wentylacji mechanicznej. Projekt wykonywany w aeroVent jest darmowy i uwzględnia wszystkie elementy niezbędne do prawidłowego działaniu wentylacji mechanicznej, jak np. bilans powietrza. Projekt jest zgodny z aktualnymi wytycznymi dotyczącymi wentylacji budynków mieszkalnych w Polsce. W projekcie rekuperacji nie liczą się metry kwadratowe, ale ważna jest jego kubatura, a także liczba mieszkańców i ich preferencje. Skorzystaj z darmowego projektu rekuperacji: Darmowy projekt wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła
Jaki jest roczny koszt utrzymania rekuperacji w domu jednorodzinnym?
Koszty utrzymania rekuperacji zależą od kilku czynników, takich jak: jakość urządzenia, kubatura domu, liczba mieszkańców, częstotliwość wymiany filtrów czy zużycie prądu. Orientacyjnie:
- Koszt energii elektrycznej: ok. 150–300 zł rocznie (zależy od klasy energetycznej rekuperatora i czasu pracy urządzenia).
- Filtry: wymienia się je 2–4 razy w roku. Koszt jednej wymiany wynosi od 50 do 300 zł, w zależności od rodzaju i jakości filtrów. Rocznie to ok. 200–600 zł.
- Serwis i konserwacja: zaleca się przegląd raz w roku albo co 2 lata, co może kosztować od 300 do 500 zł.
Razem: roczne koszty mogą wynosić ok. 600–1200 zł. Podkreślamy, że są to koszty orientacyjne, przybliżone, biorąc pod uwagę średni koszt energii na początku 2025 roku.
Czy rekuperacja w domu jednorodzinnym wyeliminuje zapachy smogu?
Rekuperator rzeczywiście posiada filtry, które oczyszczają powietrze, ale:
- Standardowe filtry (klasy G4/F7) dobrze radzą sobie z pyłami PM10 i PM2.5, jednak nie eliminują w 100% zapachów smogu i drobnych pyłów PM1, które mogą przenikać bezpośrednio przez płuca do krwiobiegu
- Podwójna filtracja, stosowanie filtrów HEPA lub z węglem aktywnym skuteczniej oczyszczają powietrze, również z zapachów, ale wymagają częstszej wymiany, co zwiększa koszty eksploatacji.
Jeśli mieszkasz w miejscu o dużym zanieczyszczeniu, rekuperacja w domu jednorodzinnym powinna być wyposażona w system dodatkowej filtracji z wysokiej klasy filtrami, które skutecznie zatrzymują pyły, alergeny i inne zanieczyszczenia. Warto również regularnie monitorować stan filtrów i wymieniać je zgodnie z zaleceniami, aby zapewnić maksymalną skuteczność systemu wentylacyjnego.
Czy można wykonać instalację systemu rekuperacji, a sam rekuperator kupić później?
Tak, jest to możliwe i wiele osób tak robi, zwłaszcza gdy budżet jest ograniczony podczas kosztownej budowy domu. Instalację (kanały wentylacyjne) można wykonać już na etapie budowy domu, a rekuperator zamontować później. Koszt elementów instalacyjnych jest dużo niższy niż zakupu jednostki. Ważne jest jednak, by od razu zaprojektować instalację w sposób zgodny z przyszłym urządzeniem i dbać o to, by kanały były zabezpieczone przed kurzem i zabrudzeniami do czasu montażu rekuperatora.
W jakiej kolejności przeprowadzać prace i kiedy wykonać instalację rekuperacji?
Najlepiej, jeśli rekuperację planujesz równolegle z instalacjami wodno-kanalizacyjnymi i elektrycznymi. Optymalna kolejność wygląda tak:
- Hydraulik – pierwsze prace, w tym instalacje wodno-kanalizacyjne.
- Instalacja kanałów wentylacyjnych (rekuperacja) – przed wylewkami i tynkami. Kanały muszą być starannie zamontowane i zabezpieczone przed zabrudzeniami.
- Elektryk – po zamontowaniu kanałów wentylacyjnych. Można uwzględnić punkty zasilania dla rekuperatora i czujników.
- Tynki i wylewki – dopiero po zakończeniu głównych instalacji.
Ile kosztuje rekuperacja w domu jednorodzinnym?
Koszt całej instalacji rekuperacji w domu jednorodzinnym czy w zabudowie bliźniaczej w 2025 roku zależy m.in. od: wielkości tutaj ważna jest kubatura budynku, jakości wybranego rekuperatora, liczby domowników, jakości użytych materiałów, stopień skomplikowania montażu, a idąc dalej nawet indywidualnych preferencji czy stylu życia. Na podstawie dostępnych informacji w sieci i naszego doświadczenia w branży wentylacyjnej, przedstawiamy orientacyjne koszty rekuperacji i przedstawiamy je w kwotach netto.
Rekuperacja w domu jednorodzinnym – przybliżony koszt:
- Dom o powierzchni do 100 m2: koszt instalacji rekuperacji zaczyna się od około 9 000 – 10 000 zł.
- Dom o powierzchni ok. 150 m2: średni koszt wynosi około 16 000 zł.
- Dom o powierzchni 200 m2: koszt instalacji to około 20 000 zł.
Inne źródła podają, że rekuperacja w domu jednorodzinnym o powierzchni 150 m2 może kosztować około 25 000 zł.
Należy pamiętać, że podane kwoty są orientacyjne i mogą się różnić w zależności od indywidualnych warunków oraz wyboru konkretnych urządzeń i materiałów. Zaleca się konsultację z profesjonalistami w celu uzyskania dokładnej wyceny, dostosowanej do specyfiki danego budynku. Polecamy pierwszy kontakt z aeroVent telefonicznie lub mailowo z handlowcami z regionu, w którym planujesz budowę domu lub lokalu użytkowego.
Licząc koszty rekuperacji, warto śledzić różne rządowe programy dofinansowania budowy czy modernizacji domów. Warto również zwrócić uwagę na program „Czyste Powietrze”, który oferuje dofinansowanie m.in. do systemu wentylacji mechanicznej. Dotyczył on jednak tylko budynków już użytkowanych. Na rekuperację w 2024 można było otrzymać ponad 16 000 złotych, ale zasady tego programu zostaną zmienione i obecnie czekamy na nową, udoskonaloną, jak zapowiada fundusz, wersję programu „Czyste Powietrze”. Może obejmie on i nowo budowane domu?
Wszystkiego dowiemy się już wkrótce. Nowe oblicze programu ma ujrzeć światło dzienne na wiosnę 2025 roku, dlatego warto śledzić aktualne informacje na ten temat, np. na naszej stronie więcej informacji o najważniejszych zmianach w programie w 2025 roku: Program Czyste Powietrze 2025: Nowe zasady i możliwości dla beneficjentów
Jakie są wady rekuperacji?
Rekuperacja, czyli wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła, ma wiele zalet, takich jak oszczędność energii, poprawa jakości powietrza w domu czy możliwość kontroli wilgotności.
Niemniej jednak, jak każde rozwiązanie, ma także pewne wady, o których warto wiedzieć i wziąć je pod uwagę. Dla jednych będą to wady, dla innych wyzwania, które warto podjąć, by poprawić komfort swojego życia:
- Koszty początkowe
Instalacja rekuperatora oraz całego systemu wentylacji mechanicznej jest stosunkowo droga. Obejmuje ona zakup urządzenia, kanałów wentylacyjnych oraz robociznę. Ceny mogą sięgać od kilkunastu do nawet kilkudziesięciu tysięcy złotych. - Koszty eksploatacyjne
Rekuperator zużywa energię elektryczną, co generuje dodatkowe koszty. Chociaż są one zazwyczaj niższe w porównaniu z oszczędnościami na ogrzewaniu, warto jednak uwzględnić ten wydatek w budżecie. - Regularna konserwacja i wymiana filtrów
Rekuperator wymaga regularnego czyszczenia i wymiany filtrów (średnio 2-3 razy w roku), co może być uciążliwe. Zaniedbanie konserwacji może prowadzić do spadku wydajności systemu, a przez to pogorszenia jakości powietrza. - Kompleksowość instalacji
System wymaga starannego zaprojektowania i profesjonalnego montażu. Błędy na etapie instalacji mogą prowadzić do strat ciepła czy niewystarczającym przepływem powietrza. - Hałas
Rekuperatory dobrej jakości są stosunkowo ciche, ale tańsze modele mogą generować nieprzyjemny hałas. Ponadto niewłaściwe zaprojektowanie lub wykonanie systemu kanałów może prowadzić do odczuwalnych dźwięków w pomieszczeniach. Poznaj rekuperację aeroVent, której Reversus i Flat posiadają dźwiękoszczelną obudowę: - Brak pełnej niezależności od innych źródeł ciepła
Rekuperacja w domu jednorodzinnym wspomaga oszczędność energii, ale nie zastępuje innych systemów grzewczych. Nadal konieczne jest posiadanie podstawowego źródła ogrzewania. Chociaż nie do końca uznajemy to za wadę, ponieważ wentylacja grawitacyjna także wymaga zastosowania ogrzewania i powoduje straty ciepła, w przeciwieństwie do rekuperacji. - Ograniczenia w starszych budynkach
Montaż systemu rekuperacji w już istniejącym budynku może być trudniejszy i bardziej kosztowny niż w przypadku nowego domu. Wynika to z potrzeby dopasowania instalacji do istniejącej infrastruktury, co czasem może okazać się niemożliwe do wykonania. - Potrzeba odpowiedniej izolacji budynku
Aby rekuperacja w domu jednorodzinnym była skuteczna, budynek powinien być dobrze zaizolowany. W przeciwnym razie straty ciepła mogą zmniejszyć efektywność systemu. Chociaż współczesne budownictwo i materiały budowlane mają coraz lepsze parametry termoizolacyjności i szczelności. Więcej o zaleceniach dla domu z rekuperacją przeczytasz na naszym blogu: Jak zoptymalizować działanie rekuperacji – praktyczne zalecenia
Kiedy nie zaleca robić się rekuperacji? W jakich sytuacjach zastanowić się 10 razy, zanim podejmiemy decyzję o montażu rekuperacji?
Rekuperacja zasadniczo jest polecana w większości przypadków, szczególnie w nowoczesnym, dobrze izolowanym budownictwie. Są jednak sytuacje, w których jej instalacja może nie być zalecana lub opłacalna. Są to:
- Mała powierzchnia domu i związany z tym brak miejsca na instalację może wykluczać sens wykonywania rekuperacji. Rekuperacja w domu jednorodzinnym o niewielkiej powierzchni, gdzie zużycie energii na ogrzewanie jest minimalne – koszty instalacji mogą być nieproporcjonalnie wysokie w stosunku do uzyskanych oszczędności. I drugi powód: trudno będzie umieścić jednostkę z daleka od pomieszczeń użytkowych, więc możemy być narażeni na większy hałas. Wpłynie to w dużym stopniu na komfort użytkowania pomieszczeń.
- Stare budynki bez odpowiedniej izolacji
Jeśli budynek jest stary, ma słabą izolację i występują w nim duże straty ciepła, inwestycja w rekuperację może nie przynieść oczekiwanych korzyści. W takich przypadkach lepszym rozwiązaniem może być najpierw poprawa izolacji termicznej budynku, a potem rozważenie kwestii montażu rekuperacji. - Budynki z bardzo dobrą naturalną wentylacją
W domach, które mają skuteczną wentylację grawitacyjną, a mieszkańcy nie mają problemów z jakością powietrza (np. wilgocią, pleśnią), rekuperacja może nie być konieczna. - Ograniczony budżet
System rekuperacji wiąże się z dość wysokimi kosztami początkowymi. Jeśli budżet na budowę lub remont jest ograniczony, warto przemyśleć inwestycję. Zalecamy aby na podstawie projektu instalacji rekuperacji lub konsultacji ze specjalistą od rekuperacji, obliczyć całkowite koszty instalacji wraz z montażem. Możesz zawsze zadzwonić do nas, służymy pomocą i radą w sprawie rekuperacji. - Brak świadomości użytkowników
Rekuperacja wymaga regularnej konserwacji, np. wymiany filtrów, serwisu jak każde urządzenie elektryczne. Ale jeśli mieszkańcy nie są gotowi na takie obowiązki, system może działać mniej efektywnie i nie spełniać swoich funkcji tj. mieć ograniczoną zdolność skutecznej wymiany powietrza czy odzysku ciepła.
Rekuperacja w domu jednorodzinnym to rozwiązanie, które znacząco wpływa na komfort życia, jakość powietrza i oszczędności na ogrzewaniu. Warto poznać podstawowe zasady jej działania i prawidłowej eksploatacji, aby w pełni wykorzystać jej potencjał.
Ten artykuł to dopiero początek serii „Pytania i odpowiedzi” – w kolejnych wpisach będziemy omawiać bardziej szczegółowe zagadnienia dotyczące rekuperacji. Jeśli masz dodatkowe pytania, śledź nasze kolejne publikacje lub skonsultuj się ze specjalistą, aby dobrać system najlepiej dopasowany do Twojego domu.
Przeczytaj drugą część pytań i odpowiedzi:
