Rekuperator to urządzenie pracujące w sposób ciągły głównie w celu zapewnienia świeżego powietrza w domu i odzysku ciepła. Urządzenie wymaga stosowania filtrów powietrza. Aby system działał sprawnie, należy dbać o to, by wymiana filtrów w rekuperatorze była regularna.
Ma to zasadnicze znaczenie nie tylko dla komfortu oddychania świeżym powietrzem w domu, ale także wpływa na poziom odzysku ciepła. Brak wymiany filtrów skutkuje osłabieniem wydajności instalacji i może ponadto doprowadzić do uszkodzenia lub skrócenia żywotności centrali wentylacyjnej
Przyjmuje się, że należy kontrolować i wymieniać filtry w centrali wentylacyjnej w zależności od stopnia zanieczyszczenia powietrza w okolicy domu, przy czym zaleca się wymianę nie rzadziej jak raz na 3-6 miesięcy.
Systematyczne kontrolowanie stanu zabrudzenia filtrów i regularna wymiana filtrów, to podstawa wydajnej pracy systemu rekuperacji. Na częstotliwość wymiany filtrów w systemie wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła wpływa wiele czynników, przedstawiamy więc najważniejsze z nich.
Stopień zanieczyszczenia powietrza w okolicy domu (lokalizacja obiektu)
Obszary o wyższym poziomie zanieczyszczeń, takie jak okolice ruchliwych dróg, zakładów przemysłowych czy terenów o dużym zapyleniu, będą wymagały częstszej wymiany filtrów w rekuperatorze. W takich miejscach powietrze jest bardziej nasycone pyłami zawieszonymi, spalinami, sadzą oraz innymi zanieczyszczeniami, które osadzają się na filtrach, powodując ich szybsze zużycie.
Nagromadzone zanieczyszczenia mogą znacząco obniżać wydajność systemu wentylacyjnego, zwiększać opory przepływu powietrza oraz prowadzić do wyższego zużycia energii. W efekcie system rekuperacji pracuje mniej efektywnie, co może negatywnie wpływać na jakość powietrza w pomieszczeniach. Dlatego w rejonach o wysokim poziomie zanieczyszczeń wymiana filtrów powinna odbywać się regularnie, nawet kilka razy w roku, aby zapobiec gromadzeniu się pyłu, kurzu i innych zanieczyszczeń. Regularna wymiana filtrów jest kluczowa dla utrzymania prawidłowego działania rekuperatora oraz zapewnienia domownikom czystego i zdrowego powietrza.
Bliskość źródeł zanieczyszczeń w otoczeniu
Podobnie jak ogólny stopień zanieczyszczenia, bliskość konkretnych źródeł zanieczyszczeń (np. kominy sąsiadów, place budowy) przyspieszy zużycie filtrów. Wraz ze wzrostem ilości zatrzymanych zanieczyszczeń filtry powodują coraz większy spadek ciśnienia, zatem ich regularna wymiana ma istotne znaczenie dla zużycia energii. Częstotliwość wymiany filtrów jest sprawą bardzo indywidualną, zależną od wielu czynników, m.in, jak powiedzieliśmy powyżej, położenia obiektu, czy zlokalizowanych w okolicy źródeł zanieczyszczeń.
Rodzaj zastosowanych filtrów
Filtry wstępne, które zatrzymują większe cząstki zanieczyszczeń, zazwyczaj wymagają częstszej wymiany niż filtry dokładniejsze. Źródła zalecają wymianę filtrów wstępnych co najmniej raz na kwartał, a filtrów wtórnych co najmniej raz na rok lub zgodnie ze wskazaniami układu pomiarowego. Natomiast W odniesieniu do filtrów elektrostatycznych, fotokatalitycznych i lamp UV brak jednolitych wskazań serwisowych, więc ich eksploatacja powinna być prowadzona zgodnie z wytycznymi producenta.
Przeczytaj: Filtry do rekuperatora – jaki wybrać? Przewodnik po rodzajach i klasach filtrów
System monitoringu zużycia filtrów w rekuperatorze
Centrale wentylacyjne mogą być wyposażone w różne systemy monitoringu, takie jak mechanizm czasowy, detekcja przekroczenia maksymalnych strat ciśnienia (presostat różnicy ciśnień) lub ciągły pomiar strat ciśnienia (przetwornik różnicy ciśnień). Wskazania tych systemów powinny być brane pod uwagę przy planowaniu wymiany filtrów. Wraz ze wzrostem ilości zatrzymanych zanieczyszczeń rośnie strata ciśnienia na filtrze, co jest monitorowane przez te systemy.
Wymiana filtrów — indywidualne użytkowanie i potrzeby
Intensywność użytkowania domu oraz indywidualna wrażliwość mieszkańców na zanieczyszczenia mogą wpływać na decyzję o częstszej wymianie filtrów lub stosowaniu dodatkowej filtracji powietrza.
Najczęściej dodatkowe filtry mechaniczne lub hybrydowe wyłapujące cząstki pyłu zawieszonego i inne zanieczyszczenia fizyczne, chemiczne i mikrobiologiczne, stosowane jako drugi stopień oczyszczania powietrza, optymalnie montowane są za centralą na kanale nawiewnym. Na terenach silniej zanieczyszczonych lub w przypadku wysokiej wrażliwości mieszkańców domu na zanieczyszczenia fizyczne, chemiczne lub mikrobiologiczne, standardową filtrację G4 lub F7 można uzupełnić o kanałowe filtry dodatkowe.
Na rynku dostępna jest ich bogata oferta: rozwiązania klasyczne wykorzystujące filtrację mechaniczną, obejmujące np. filtry płaskie lub kieszeniowe o klasach filtracji F7-F9 (ePM1 70-90%); dostępne są również filtry hybrydowe czy filtry absolutne (EPA/HEPA) o klasach E10-H13, które są stosowane głównie w szpitalach i na oddziałach wymagających szczególnej higieny np. transplantologicznych, kardiologicznych czy zakaźnych.
Należy jednak pamiętać i brać to pod uwagę, że oczyszczanie powietrza nierozerwalnie wiąże się ze zużyciem energii. Urządzenia elektrostatyczne, fotokatalityczne czy lampy UV nie powodują dużych strat ciśnienia, więc nie wpływają znacząco na zużycie energii przez wentylatory, ale same potrzebują energii elektrycznej do działania. Natomiast w filtracji mechanicznej filtry wyższej klasy, powodują większe straty ciśnienia na filtrze, zwiększając tym samy energochłonność. Innymi słowy:
Im wyższa klasa filtracji, tym wyższa strata ciśnienia i większy pobór energii.
Istotne jest tu znalezienie złotego środka – filtra o możliwie wysokiej skuteczności filtracji i umiarkowanym zużyciu energii. Stosując filtry dodatkowe, najlepiej zastosować filtrację kaskadową – filtr wstępny do zatrzymania większych frakcji zanieczyszczeń, a za nim filtr dokładny, co zapewnia dłuższą żywotność poszczególnych filtrów. Więcej na temat filtracji dodatkowej w rekuperacji znajdziecie w naszym wpisie: Filtr powietrza – dlaczego warto zadbać o lepszą jakość powietrza w domu?
Obecność zwierząt domowych
Zwierzęta domowe są istotnym źródłem zanieczyszczeń w powietrzu wewnętrznym, co może skutkować szybszym zabrudzeniem filtrów w rekuperatorze. Sierść, łupież, kurz oraz drobne cząsteczki unoszące się w powietrzu osadzają się na filtrach, zmniejszając ich przepustowość i skuteczność działania. Dodatkowo zwierzęta często wnoszą do domu pył, piasek i inne zanieczyszczenia z zewnątrz, co dodatkowo obciąża system wentylacyjny. W domach, gdzie przebywają psy, koty lub inne zwierzęta futerkowe, zaleca się częstsze kontrolowanie stanu filtrów i ich regularną wymianę, aby utrzymać wysoką jakość powietrza oraz zapobiec spadkowi efektywności rekuperacji.
Regularna wymiana filtrów ma istotne znaczenie dla zużycia energii
Każdy producent i dystrybutor rekuperatorów powie, że regularna wymiana filtrów ma istotne znaczenie dla zużycia energii przez wentylator. Zanieczyszczone filtry powodują większy opór przepływu powietrza, co zmusza wentylator do intensywniejszej pracy i zwiększa zużycie energii. Dla skutecznego działania w dostarczaniu czystego powietrza i oszczędności energetycznych warto więc regularnie kontrolować stan filtrów i je wymieniać.
